Bijbel geeft ruimte voor homoseksuele relaties

[Onderstaand opiniestuk werd afgewezen door het Reformatorisch Dagblad en daarom voor het eerst hier op vromepraatjes.nl gepubliceerd]
GayChurchSt
Conservatieve christenen hebben een moeilijke positie in het homodebat. Enerzijds erkennen zij de moeilijkheden waar homoseksuelen mee te kampen hebben en willen zij met hen meeleven en hen bemoedigen. Anderzijds willen zij recht doen aan de Bijbel en Gods wil volgen. De opvatting is dat de Bijbel geen ruimte laat voor het praktiseren van homoseksuele activiteiten. Als orthodox christen wil ik duidelijk maken dat deze stellige houding absoluut onhoudbaar is.

Juist wanneer wij de zogenoemde homoverzen in de Bijbel goed bestuderen zien we dat er heel veel ruimte is voor debat, interpretatie en verschil van mening. Dit is noodzakelijk als wij gereformeerd willen zijn. Alleen als wij de grondtekst, de tekstuele context en de Schriftuurlijke context telkens opnieuw besturen, blijft de Reformatie leven. “De Kerk is gereformeerd omdat zij gereformeerd moet worden.” En dat reformeren moet ook doorgaan als dat ons pijn doet of ingaat tegen onze eigen opvattingen of waarden.

Misbruik
Zoals bekend was het in de masculiene cultuur van het Oude en Nieuwe Testament zeer gebruikelijk om seks te misbruiken als machtsmiddel. Egyptenaren verkrachten overwonnen legers, Romeinse meesters misbruikten hun slaven en in de afgodendienst werden tempelprostituees misbruikt als onderdeel van de vruchtbaarheidsriten. Wij kunnen ons moeilijk indenken dat heteroseksueel geaarde mannen, door macht gedreven, lust kregen in homoseksuele activiteiten. Toch blijkt uit elk onderzoek dat dit de dagelijkse praktijk was. De Hebreeuwse taal in Leviticus verwijst dan ook sterk naar deze gebruiken. “Bij een manspersoon zult gij niet liggen met vrouwelijke bijligging; dit is een gruwel.” lezen we in Leviticus 18. Letterlijk staat er zoiets als “Bij een man zult u niet liggen de ligging van een vrouw”. In de afgodendienst van die tijd hadden vrouwen geen plek in de tempels. Ze mochten eenvoudigweg niet naar binnen. In de vruchtbaarheidsriten moesten mannelijke tempelslaven of prostituees dan ook de rol van de vrouw op zich nemen. Vaak waren zij voor dat doel dan ook ontmand en werden zij als waren zij vrouwen misbruikt. Deze mannen werden dus als vrouwen misbruikt. De Bijbel noemt dat een gruwel, het Hebreeuws zegt ’toevah’. Dit ’toevah’ wordt in de Mozaitische boeken telkens gebruikt als er sprake is van afgodendienst. Leviticus plaatst deze homoseksuele activiteiten ook zeer expliciet in de context van de zonden van de Egyptenaren en de Kanäanieten. In het Nieuwe Testament spreekt Paulus drie keer over homoseksuele activiteiten. Ook daar telkens weer in de context van de afgodendienst. In Romeinen 1 legt Paulus zeer duidelijk het verband tussen de afgodendienst en mannen die in lust ontbranden voor andere mannen. In de eerste brief aan de gemeente van Korinthe staan de  afgodenmaaltijden van die stad centraal. Het is kortom heel goed mogelijk om alle Bijbelse homoverzen te lezen in het licht van het misbruik rondom de afgodendienst.
Hiermee noem ik nog slechts het topje van de ijsberg als het gaat om de exegese van de Bijbel als het gaat om homoseksualiteit. Natuurlijk kunnen er redenen zijn om daar niet in mee te gaan of om toch tot een andere interpretatie te komen en die redenen moeten en mogen gegeven worden, want over de Bijbel raken we nooit uitgesproken. Maar het is duidelijk deze exegese overduidelijk in een schril contrast staat met onhoudbare uitspraken die stellen dat de Bijbel geen ruimte laat voor liefdevolle monogame gelijkwaardige homoseksuele relaties. Het wordt de hoogste tijd dat wij als orthodoxe christenen dat hardop erkennen.

Scheppingsorde
Een tweede argument dat vaak wordt ingebracht tegen homoseksuele relaties is de scheppingsorde. Een argument dat principieel al zwakker is dan de eerder aangevoerde wet- en regelgeving. Meestal wordt dan verwezen naar de schepping van man en vrouw en met name naar de man die zijn vader en moeder zal verlaten om zijn vrouw aan te hangen en tot nageslacht te komen. Toch zal vrijwel niemand meer beweren dat iemand die geen partner kan vinden zonde bedrijft tegen de scheppingsorde. Van homoseksuelen wordt juiste expliciet verwacht dat ze alleen blijven. En zo ontstaat er een paradox in diezelfde uitleg van de scheppingsorde, want zegt God niet expliciet dat het niet goed is dat de mens alleen blijft? Of moeten wij verwachten dat homoseksuelen een heteroseksueel huwelijk aangaan en op die manier recht doen aan deze scheppingsorde? De individuele complexiteit van de diversiteit in geaardheid, sekse en seksualiteit is veel groter dan een verwijzing naar een bepaalde uitleg van de scheppingsorde. Ook in de praktijk van het Oude Testament blijkt dat het huwelijk in bepaalde culturele contexten in individuele gevallen nogal eens afwijkt van deze scheppingsorde. Zo zijn bijvoorbeeld juist het broer/zus huwelijk van Abraham en Sarah en het polygame zussen-huwelijk van Jacob met Rachel en Lea hoekstenen in het Heilsplan van God, terwijl deze relatievormen in Leviticus ook ten strengste verboden worden. In het Nieuwe Testament stelt Paulus dat het beter is dat christenen niet trouwen maar zich wijden aan het Evangelie. Maar Paulus geeft een ontsnappingsclausule voor mensen die deze gave niet hebben. Zij kunnen beter trouwen dan branden. Geldt deze uitweg dan enkel voor heteroseksuelen en is het voor homoseksuelen wel beter dat zij branden? En hoe komt het dan dat vrijwel alle orthodoxe heteroseksuele christenen kiezen voor deze ontsnappingsclausule door wel te trouwen, terwijl zij tegelijkertijd hun homoseksuele broeders en zusters ditzelfde ontzeggen?

Blijven reformeren
U ziet dat de Bijbelse complexiteit veel groter is dan een eenvoudig zwart/wit denken. Gelukkig maar want het leven is oneindig complex en de culturele omstandigheden veranderen telkens. De Bijbel is geen letterlijk door God gesproken woord dat zonder doordenking en interpretatie overgenomen en toegepast moet worden. We zien juist dat God de mens in de Bijbel telkens opzoekt in haar eigen tijd en context. Juist daarom vertaalde Luther de Bijbel in het Duits. Sola Scriptura bestaat alleen als wij blijven vertalen en reformeren. We hoeven niet snel bang te zijn dat we hierbij de ver gaan. Kijk maar Paulus, die in Athene de afgodendienst als positief voorbeeld gebruikte en de God van hemel en aarde zelfs met zo’n Griekse afgod vergeleek. Voor buitenstaanders staan orthodoxe christenen in hetzelfde kamp alsextreem-rechtse  homohaters en fundamentalistische moslims. Laten we daarvan weglopen en Nederlander met de Nederlander zijn door onze cultuur van homo-acceptatie op Paulinische manier te gebruiken in dienst van God. Kunnen wij het homohuwelijk accepteren en beseffen dat God dat kan inpassen in Zijn heilsplan, zoals Hij dat ook deed bij Abraham en Sarah en Jacob en Rachel en Lea, of sluiten wij de deuren van de kerk en trekken wij ons terug uit de wereld?
Wij mogen ons in de homodiscussie er niet een Jantje van Leiden afmaken en stellen dat de Bijbel nu eenmaal geen ruimte laat voor relaties tussen mensen van hetzelfde geslacht. Het is de hoogste tijd dat juist orthodox gereformeerde kerken hun deuren openen voor homoseksuelen en hun huwelijken in gaan zegenen. Het wordt tijd dat we Leviticus, Romeinen en 1 Korinthe weer gaan toepassen op het maatschappelijke onrecht van onze tijd. Op vrouwenhandel, kindermisbruik en moderne slavernij. Hiermee zijn niet alle vragen beantwoord en alle lijntjes ingekleurd. Dat is maar goed ook. Want als de kerk denkt alle antwoorden te hebben zijn we weer terug bij het Rome van voor de Reformatie en kunnen we het Sola Scripture opnieuw begraven.

Reacties