Het Woord is preek geworden

In de conservatieve hoek van de traditionele kerk wordt nogal vaak over ‘het Woord’ gesproken. Dan wordt de Bijbel bedoeld en diezelfde Bijbel wordt dan in mystieke bewoordingen gehuld. Daar komen dan termen als ‘gemeenschap’ en ‘tot ons komen’ en ‘centraal’ bij en natuurlijk de onvermijdelijke stelling dat het Woord enkel in gesproken vorm tot ons mag komen. Ook wordt er dan via schimmige constructies geclaimd dat er in de preek alleen woorden gebruikt mogen worden omdat het Woord centraal moet staan. Beelden zijn taboe.

Recent werd het Woord op deze manier verbonden aan de thematiek rond beamers en tablets in de kerk. Daar moet natuurlijk iets over gezegd worden en het woordje ‘Woord’ blijkt dan van onmisbaar belang te zijn. Dat is jammer want het Woord is van het allergrootste belang en zou niet zomaar ijdel gebruikt mogen worden. “De digitale revolutie, met z’n nadruk op het beeld, maakt het nog moeilijker om de moderne mens met het Woord van God te bereiken.” zegt ds. G.W.S. Mulder. “De Heere komt tot ons met zijn Woord, en wil daardoor gemeenschap met ons hebben. In een gesprek van hart tot hart pak ik ook geen tablet” meent ds. A.J. Mensink. “In de verkondiging moet het Woord centraal staan.” vindt dr. S.M. de Bruin.

En omdat we dit soort zinnen zo vaak hebben gehoord zijn we het normaal gaan vinden en gaan geloven, en dat is schandalig. Op een vrome manier wordt de preek van de dominee impliciet vereenzelvigd met het Woord en wordt in één ruk beweerd dat die enkel via onze oren bij ons binnen kan komen. Dat heeft alles te maken met één enkele tekst uit Romeinen waar Paulus de christenen oproept om het Evangelie te verspreiden. Paulus zegt dat niemand in Jezus kan gaan geloven als ze nooit over hem horen, en ze horen nooit over hem als niemand het hen verteld, want het geloof is uit het gehoor. De uitleg is duidelijk: Kom uit je luie stoel en verspreid het Evangelie.

Dat laatste is niet blijven hangen maar er is wel een nieuw regeltje geboren: je mag alleen over Christus vertellen, beelden zijn taboe. Tenminste, op zondag in de kerk dan, want alleen dan wordt het Woord gepreekt, daarbuiten werkt de Heilige Geest toch minder, wordt geïmpliceerd. En zo krijgen dominees via vrome praatjes, verdraaide Bijbeluitleg en vooral heel veel herhaling het monopolie op het Woord. En dat terwijl Jezus volgens Johannes 1 het mensgeworden Woord is, onder ons gewoond heeft en zich aan ons liet zien. Bij Jezus kreeg het oog ook wat; genezingen en wonderen, wat een spektakel. De kern van het Evangelie werd zichtbaar op Golgotha en toen hij is opgestaan en hij zich liet zijn aan zijn volgelingen. Hij zei: “Wij mij heeft gezien heeft de Vader gezien.” Dat is toch ongehoord.