Hulp bij het leren liefhebben van je linkse/rechtse vijand

Het grote gebod voor jood en christen is dat wij onze naaste lief moeten hebben. Jezus en Mozes vergelijken die naaste met onszelf. Onze vijand is een mens zoals wij, en lijkt op ons. Als dat besef groeit wordt het eenvoudiger om hem lief te hebben. Dat betekent niet dat onze tegenstander ‘gelijk’ heeft, of dat we hem niet meer moeten tegenhouden. Maar als we onze vijand in liefde trotseren levert dat een heel andere ‘strijd’ op dan wanneer we dat uit een moreel superioriteitsgevoel doen.

Charlottesville laat zien hoeveel breuken er in het christendom zijn. Sommige christenen zijn ontzettend kritisch op de islam, en willen die buiten de deur houden, anderen willen moslims met open armen gastvrijheid bieden. Sommige christenen willen alle grenzen openen en zien het Evangelie als een aanzet tot een wereld zonder natie-staten. Anderen zijn juist trots op hun eigen volk, en het land waar ze bij horen. Sommige christenen zwaaien nota bene met hakenkruizen.

Hoe dan ook zijn dat niet allemaal verschillende vormen van hetzelfde. Nazisme en alle bijbehorende vormen van racisme, vreemdelingenhaat en antisemitisme zijn onverenigbaar met het christelijk geloof dat liefde voor de naaste voorop heeft staan. Als je de ander haat om wie hij is sta je diametraal tegenover Jezus die van ons houdt, ondanks wie we zijn.
Maar voor alle andere genoemde groepen geldt dat ze allemaal een groter of kleiner beroep op het geloof kunnen doen. In dit stuk wil ik niet net doen alsof elke claim even valide is. Wel wil ik laten zien dat deze groepen qua mens-zijn erg op elkaar lijken. De manier waarop we op elkaar reageren, de fouten die we maken, de verwijten die over en weer gaan, we lijken allemaal ontzettend veel op elkaar. Als we dat in gaan zien wordt het ook eenvoudiger om meer empathie voor elkaar te ontwikkelen.

Voor het gemak deel ik de partijen in 5 groepen in, waarbij ik vooral de 1ste 2 groepen op het oog heb.
1. De rechtse christenen, zeer kritisch op de islam, nationalistisch ingesteld [Rechts]
2. De linkse christenen, zeer gastvrij richting de islam, Europees / niet nationalistisch ingesteld [Links]
3. De gewone moslims [moslims]
4. Extreem rechtse racisten en nazi’s [fascisten]
5. Moslim terroristen en fundamentalisten [fundamentalisten]

1. Als er een incident [eufemisme] heeft plaatsgevonden door fundamentalisten of fascisten reageren links en rechts vrijwel identiek:
A.
Rechts probeert niet alleen de fundamentalisten schuldig te verklaren, maar wil zoveel mogelijk moslims erbij te betrekken.
Links probeert niet alleen de fascisten schuldig te verklaren, maar probeert heel rechts erbij te betrekken.

B.
Links vraagt van iedereen op rechts om duidelijk afstand te nemen.
Rechts vraagt van alle moslims om duidelijk afstand te nemen.

C.
Rechts vindt verklaringen van moslims die afstand nemen onvoldoende.
Links vindt verklaringen van rechts waarin afstand wordt genomen onvoldoende.

2. De manier waarop Links en Rechts hun eigen standpunt verdedigen lijkt ook op elkaar:
D.
Links wil opkomen voor individuele mensenrechten zoals vrijheid van religie, en ziet Rechts als gevaar.
Rechts wil opkomen voor individuele mensenrechten zoals vrouwen- en homorechten, en ziet de islam als gevaar.

E.
Rechts zegt dat Links de vrijheid van religie juist gevaar laat lopen omdat moslims die vrijheid zouden willen beperken.
Links gelooft dat Rechts homo- en vrouwenrechten enkel gebruikt als stok om de hond te slaan, en uiteindelijk die rechten ook zal afbreken.

F.
Links is bang voor de herhaling van de holocaust, en reageert daarom extra fel op alles wat zij als fascistisch ziet.
Rechts is bang voor de herhaling van de holocaust, en reageert daarom extra fel op de islam die zij als fascistisch ziet.

G.
Rechts voelt zich bevestigd door de opkomst van moslim terreur en integratie problematiek.
Links voelt zich bevestigd door de opkomst van fascisme en kwaad jegens moslims.

3. Zelfs de manier waarop Links en Rechts elkaar standpunten waarderen lijkt op elkaar
G.
Links ziet xenofobie als oorzaak voor het rechtse denken.
Rechts ziet zelfhaat en schuldgevoel als oorzaken voor het linkse denken.

H.
Rechts vindt dat de opkomst van het fundamentalisme wordt gefaciliteerd/bespoedigd door links/alle moslims.
Links vindt dat de opkomst van het fascisme wordt gefaciliteerd/gelegitimeerd door Rechts.

I.
Links verwijt rechts de ogen te sluiten voor het gevaar van het fascisme.
Rechts verwijt links de ogen te sluiten voor het gevaar van het fundamentalisme.

J.
Rechts vindt links kortzichtig, overal waar de islam groeide kwamen minderheden immers in de knel.
Links vindt rechts kortzichtig, de wereld is immers een dorp geworden, we moeten leren samenleven.

K.
Links verwijt rechts niet op te komen voor zwakke minderheidsgroepen zoals moslims en vluchtelingen.
Rechts verwijt links niet op te komen voor zwakke groepen zoals laaggeschoolden autochtonen en mensen in achterstandswijken.

L.
Links vindt iedereen op rechts een potentiële fascist.
Rechts vindt iedere moslim een potentiële fundamentalist.

4. Als laatste reageren beide groepen ook op eenzelfde manier op de kritiek die ze krijgen:
M.
Rechts vindt het onzin dat ze zich moeten distantiëren van fascisten, daar hebben ze immers niks mee te maken
Links vindt het onzin dat moslims zich moeten distantiëren van fundamentalisten, daar hebben ze immers niks mee te maken

N.
Links wijst op de rechtse oorzaken voor fundamentalistisch geweld, zoals racisme, werkloosheid, achtergestelde positie moslims.
Rechts wijst op linkse oorzaken voor fascistisch geweld, zoals provocatie door antifa, teloorgang cultuur, positieve discriminatie.

O.
Rechts heeft moeite om zelfs op de kleinste details te erkennen dat er problemen zijn met racisme, achtergestelde posities van moslims en rechtse haat en geweld.
Links heeft moeite om zelfs op de kleinste details te erkennen dat er problemen zijn met integratie, cultuur-verschillen, verschillende waarden tussen islam en westerse samenleving.

P.
Links bagatelliseert de problemen die autochtonen ervaren.
Rechts bagatelliseert de problemen die moslim ervaren.

Q.
Rechts voelt zich geroepen om rechtse protestacties, zelfs al zijn ze (deels) fascistisch van aard, toch zoveel mogelijk te verdedigen, of ten minste niet te veroordelen.
Links voelt zich geroepen om moslim protestacties, zelfs al worden er IS vlaggen gezwaaid, toch zoveel mogelijk te verdedigen, of tenminste niet te veroordelen.

R.
Links vindt rechts egoïstische, bange, boze burgers die zich laten misleiden en zich angst laten aanpraten door hun leiders.
Rechts vindt links domme, naïeve activisten die zich laten misleiden door mooie woorden van moslimleiders, en die vooral een goed imago willen hebben.

5. Algemene opmerking

S.
Links verwijt rechts de ‘gewone’ moslim te laten radicaliseren door die rechtse genadeloze, liefdeloze benadering van moslims.
Links valt te verwijten dat zij de ‘gewone’ rechtse burger laten radicaliseren door die linkse genadeloze, liefdeloze benadering van rechts.

T.
Links vertrouwt rechts voor geen meter, en wil niet erkennen dat rechts het goede zoekt.
Rechts vertrouwt links voor geen meter, en wil niet erkennen dat links het goede zoekt.

U.
Rechts wil een betere wereld.
Links wil een betere wereld.

Bij alle bovenstaande constateringen geldt dat ze subjectief zijn, en punt van debat kunnen en mogen zijn. Ook kan het zijn dat bij dezelfde stelling de ene groep gewoon gelijk heeft, en de andere groep niet. Voor het opbrengen van liefde is de vraag of de ander gelijk heeft of niet irrelevant. Ook als de ander er helemaal naast zit leeft de gedachte toch op reële wijze in zijn hoofd.
Kwade gedachten krijg je er ook niet uit door iemand uit te schelden, te minachten, of te overladen met hele en halve feiten. Het eerste dat van belang is is dat er vertrouwen is. Zonder vertrouwen kun je elkaar niet bereiken. Het winnen van vertrouwen kost tijd, en begint bij het geven van vertrouwen. Het begint bij het geloof dat de ander werkelijk een betere wereld wil, hoe stompzinnig of gevaarlijk de manier waarop hij die betere wereld wil bereiken ook is. En juist als hij gevaarlijk is wordt het extra belangrijk om hem te bereiken en lief te hebben. Vliegen vang je het beste met stroop, dat geldt ook voor linkse en rechtse wereldverbeteraars.

Polarisatie leidt enkel tot meer ellende. Elke beweging kent haar extremen (ook links met bv. het milieu-terrorisme en de recente G20  rellen in Hamburg), en altijd geldt dat de extremen niet los staan van de gewone moslim/rechtse burger/linkse veganist. Er is altijd overlap, zowel bij de mensen zelf als bij de ideeën. Het beste recept tegen radicalisering is kritiek vanuit het eigen kamp.
Moslims die fundamentalisten deradicaliseren, rechts dat fascisme tegenspreekt en probeert in te perken, links dat haar radicale achterban wijst op de democratische weg. Als die interne mechanismen niet worden ingezet, dan mogen we elkaar daar zeker op aanspreken. Uiteindelijk is het tegengaan van extremen op elk vlak in het belang van iedereen. En als je een sterke mening hebt, over Allah, over het gevaar van Rechts of over de islam, dan moet je er ook tegen kunnen om tegengesproken te worden en bekritiseerd te worden. Sterker nog, de radicaal is de grootste vijand van de ideologische groep. Elke vorm van extremisme is een aanslag op de geloofwaardigheid van de gematigde groep waaruit zij voortgekomen is.
Het begin van elk debat begint bij het vermogen tot zelfreflectie en het kunnen erkennen van eigen fouten. Want wie zichzelf niet kritisch kan benaderen kan al helemaal niet verwachten dat zijn opponent dat doet. Die naaste is namelijk net als jij, en daarom moet je van hem houden.