Orthodoxe christenen en homoseksualiteit: 10. Aan de vruchten herken je de boom

Dit blog is het tiende in een serie blogs over orthodoxe christenen en homoseksualiteit

Deze artikelen schreef Robert Plomp naar aanleiding van zijn boek Nederlander met de Nederlanders, een positieve, orthodoxe visie op homoseksualiteit, wetenschap en vrouwelijke leiders

——–

Hoofdthema’s
De eerste drie blogs in deze serie gaan in op de betekenis van de belangrijkste Bijbelteksten over homoseksuele handelingen. Daarop volgen drie blogs waarin ik inga op algemene Bijbelse lijnen die zouden aantonen dat homoseksuele relaties afgewezen moeten worden. Het derde drietal blogs behandelt praktische en pastorale vragen. Nu volgen drie blogs over christelijke hoofdthema’s: vruchten, liefde en heiligheid.
Je zou kunnen zeggen dat de serie beter met deze drie thema’s had kunnen beginnen. Waarom begin ik er nu pas over? De reden is dat veel christenen die homoseksuele relaties afwijzen dit doen op basis van een enkele Bijbeltekst of een bepaalde visie op schepping of huwelijk. Als ze daarin gelijk zouden hebben dan heeft het geen zin om het over liefde, vruchten of heiligheid te praten. Daarom eerst de exegese van Leviticus, Romeinen en 1 Korinthe om te zien of de Bijbel homoseksuele relaties werkelijk expliciet zondig noemt of afwijst. Pas nadat ik dat weerlegt heb is het mogelijk om met een open blik te kijken naar wat de Bijbel werkelijk van ons vraagt. Nu is het tijd om het thema vanaf de hoofdweg te benaderen, vanuit de christelijke hoofdthema’s vrucht dragen, liefhebben en levensheiliging. Daarbij gaat het allereerst om de vruchten, is de liefde het centrum, en de heiligheid het sluitstuk.

Vruchten
In het Nieuwe Testament is het voortbrengen van vruchten een belangrijke opdracht. Met die vruchten worden de goede dingen bedoeld die christenen doen. Voorbeelden zijn liefde, vrede, geduld, God loven, van Christus getuigen, je naaste helpen, etc. Paulus noemt het dragen van vrucht zelf als dé reden bij uitstek waarvoor wij met Christus opgestaan zijn in het nieuwe leven: “Zo, mijn broeders,  bent u ook door het lichaam van Christus gedood (..) opdat wij vrucht zouden dragen voor God. (Romeinen 7:4)
Dit vrucht dragen komen we tegen door het hele Nieuwe Testament, vaak ook met andere woorden. Het bijzondere is dat je het niet doet door goed je best te doen, maar door als tak geworteld te zijn in de de wijnstok, die Jezus is. Zolang je met hem verbonden blijft zul je vrucht dragen. (Johannes 15:5).
Jezus draait dit gegeven ook om. Als je dus geen goede vruchten draagt, dan ben je kennelijk niet in de goede grond geënt. “Aan hun vruchten zult u hen (=(valse) profeten) herkennen. Men plukt toch geen druif van doornstruiken of vijgen van distels? Zo brengt iedere goede boom goede vruchten voort en een slechte boom brengt slechte vruchten voort. (..) Zo zult u hen dus aan hun vruchten herkennen.”(Mattheüs 7:16-20).
Naast exegese en biddend zoeken geeft het kijken naar de vruchten dus een derde bijbels perspectief op onze opvattingen, handelingen en gewoonten. Het geeft ons een verfrissende mogelijkheid om onze standpunten en daden eens van de praktische kant te bekijken, op gezag van Jezus zelf.

Liberale vruchten
Als we dit onderzoeken van de vruchten toepassen op homoseksualiteit gaat de eerste gedachte bij sommigen al snel uit naar hedonistische homofeesten en het daarbij horende seksuele gedrag. Is dat geen rotte vrucht? Dat lijkt me niet terecht. Ook heteroseksualiteit rekenen we niet af op basis van het decadente seksuele gedrag van een deel van de heteroseksuele bevolking. Als iemand op de paar “blote billen boten” wil wijzen van de Amsterdamse Canal Parade, dan moet diegene ook oog hebben voor het overgrote deel van de boten die vaart onder de vlag van vrede, liefde en saamhorigheid. Het idee van dark rooms en orgies geeft ons misschien opmerkelijke verhalen in de discussie. De praktijk is dat de overgrote meerderheid van de homo’s een gewoon leven leidt in een rijtjeshuis met een kantoorbaan. De excessen mogen we niet gebruiken als maatstaf voor het geheel.
Een tweede blik gaat al snel naar de liberale kerken die het ‘homohuwelijk’ al lang omarmd hebben. Vaak lopen die kerken sneller leeg dan orthodoxe kerken. Hebben we daar geen slechte vrucht te pakken? Ik denk dat lege kerken zeker meegenomen moeten worden als we nadenken over dit onderwerp. Toch moeten we ook hier voorzichtig zijn. Is de acceptatie van homoseksuele relaties de oorzaak van het leeglopen van kerken, of zijn daar andere redenen voor? Uit het verleden weten we dat liberale kerken ons vaker voorgegaan zijn. Of het nu gaat om de bestrijding van de slavernij of het zingen van nieuwe liederen. Later namen de orthodoxe kerken deze zaken over, zonder leeg te lopen. Zolang homoseksuele relaties niet op grote schaal door orthodoxe kerken worden geaccepteerd is het niet mogelijk om deze relaties als oorzaak voor leegloop aan te wijzen. Het aanvoeren van causale verbanden tussen zeer algemene statistische gegevens is geen goed idee. Er is veel meer hierover te zeggen, maar ik denk dat dit voldoende moet zijn.
Ook moeten we de vruchten die christelijke homoseksuelen zelf voortbrengen niet vergeten. Dan blijkt juist dat velen van hen leven in liefdevolle, monogame relaties, net zoals hun heteroseksuele geloofsgenoten doen. En dat zij in hun dagelijks leven God eren en iets van Jezus Christus laten zien. Deze vruchten moeten we niet uit het oog verliezen, of afdoen vanuit het cliché dat God met een kromme stok een rechte slag zou kunnen slaan. Sterker nog, met die opmerking halen we in feite de kracht uit Jezus opdracht om naar de vruchten te kijken helemaal weg.

Conservatieve vruchten
Maar wat zijn de vruchten van een afwijzend standpunt over homoseksuele relaties? Het eerste dat opvalt is dat homoseksuelen massaal de kerk verlaten, en dat zij die blijven vaak eenzaamheid ervaren of hun geheim voor zich houden. Veel ouders van homoseksuelen ervaren schuldgevoelens, kerkenraden vinden het moeilijk om een goede pastorale koers te vinden. Ook zorgt een afwijzend homostandpunt voor veel onbegrip van niet-christenen. Zij vinden deze afwijzing immoreel en verwerpelijk, en zien mede daarom het Evangelie van Jezus Christus over zonde en genade als iets dat achterhaald is. Als derde zien we dat de ‘gewone’ christen moeite heeft om zijn standpunt te bepalen tegenover niet-christelijke homoseksuelen. Daardoor worden homo’s geweerd van stageplekken of gaan christenen niet naar de verjaardag van hun homoseksuele buurvrouw. Standpunten die niet passen bij de pastorale koers die de meeste kerkenraden kiezen, maar er door verwarring toch een gevolg van zijn. Voor veel christenen geldt dat zij homoseksuele relaties afwijzen omdat zij denken dat God dit van hen vraagt, niet omdat zij deze afwijzing begrijpen of prettig vinden, sterker nog, velen hebben het er moreel moeilijk mee en voor sommigen is het een reden voor geloofstwijfel. De homo’s die de kerk niet verlaten ervaren veel moeite om de leer in overeenstemming met het leven te laten zijn, en worstelen een leven lang met hun gevoelens, verlangens en gedachten. Het is dan ook maar de vraag of er veel goede vruchten zijn als het gaat om de levensheiliging.

Herbezinning
Het is niet mogelijk om een waterdichte conclusie te trekken. Wat wij een goede of een slechte vrucht vinden verschilt vaak van persoon tot persoon. Toch is het duidelijk dat er erg veel redenen zijn om niet erg blij te worden van de consequenties die een conservatief homostandpunt heeft. Niet alleen voor de homo’s zelf, ook voor hun ouders en medegelovigen. Daarnaast staat de geloofwaardigheid van de kerk en het evangelie erdoor onder druk. Als wij aan de vruchten de boom kunnen herkennen dat moet dat er toe leiden dat wij onszelf nog eens achter de oren krabben over ons conservatieve homo-standpunt. Slechte vruchten wijzen er op dat ons begrijpen van de Bijbel wellicht niet correct is. Dan blijkt dat een goed doortimmerde theologische visie in de dagelijkse praktijk geen goede vrucht draagt. Dan is herbezinning op zijn plaats. Zeker als we kijken naar de positieve effecten die homoseksuele relaties hebben voor de betrokkenen, en de plaats die Jezus Christus en het geloof in hun leven inneemt. Het is geen schande om tot herbezinning over te gaan. Jezus geeft ons niet voor niets de opdracht om de vruchten goed in de gaten te houden, hij geeft ons die opdracht niet voor niets. Wel is het een schande om alle signalen te negeren en stug door te gaan op de ingeslagen route. Rotte vruchten zeggen niet alleen iets over de boom, ze bezorgen velen ook dagelijks flinke buikpijn.

Lees het boek van dezelfde auteur: Nederlander met de Nederlanders, een positieve, orthodoxe visie op homoseksualiteit, wetenschap en vrouwelijke leiders.

——–
Dit blog is het tiende in een serie blogs over orthodoxe christenen en homoseksualiteit