Orthodoxe christenen en homoseksualiteit: 12. Gij geheel anders

Dit blog is het twaalfde in een serie blogs over orthodoxe christenen en homoseksualiteit

Deze artikelen schreef Robert Plomp naar aanleiding van zijn boek Nederlander met de Nederlanders, een positieve, orthodoxe visie op homoseksualiteit, wetenschap en vrouwelijke leiders

Denken
De beroemde ‘gij geheel anders’ uitspraak van Paulus is voor veel conservatieve christenen een belangrijke reden om homoseksuele relaties af te wijzen. Het accepteren van homorelaties wordt als ‘wereldgelijkvormig’ gezien.
De uitspraak komt van Paulus in Efeze 4:20 in de NBG’51 vertaling. De Herziene Statenvertaling vertaalt correcter: “Maar u hebt Christus zo niet leren kennen”. Het gaat Paulus om de bron van ons denken die invloed op onze levenswandel heeft: “dat u niet meer wandelt zoals de andere heidenen wandelen, in de zinloosheid van hun denken” (vers 17). Paulus spreekt ons allereerst aan op wat ons drijft, niet op wat we doen. Wat ons onderscheidt van de niet-christenen is dat wij Christus hebben leren kennen, en ons door hem willen laten leiden in ons dagelijks leven. De uiterlijke kenmerken weerspiegelen wat er in ons hart speelt. Enkel dat laatste bepaalt ons ‘anders’ zijn.

Boterhammetje
Overeenkomsten tussen ons en onze niet-christelijke buren wijzen niet op wereldgelijkvormigheid. Anders zou ons rijtjeshuis, ons boterhammetjes ontbijt, of onze dagelijkse kantoorbaan meer reden tot schuldgevoel moeten geven. Het gaat niet om wat we doen, maar om waarom we iets doen. Paulus schrijft in Romeinen 12:2 over wereldgelijkvormigheid. Ook daar staat dat in de context van ons denken: “word niet aan deze wereld gelijkvormig, maar word veranderd door de vernieuwing van uw gezindheid”. De reden dat de heidenen ‘onreinheid begerig bedrijven’, is volgens Paulus dat ze ongevoelig zijn geworden. Het is het gevolg van een leven zonder de zingeving van de levende God te kennen. Als wij Christus aannemen, schrijft Paulus, worden wij vernieuwd in de geest van ons denken. Dat uit zich ook in wat we doen. Daarom kan ons uiterlijke leven reden zijn om ons denken te onderzoeken, maar het is niet de grond waarop wij (elkaar) kunnen oordelen.

Misleidend
De kenmerken die Paulus noemt zijn losbandigheid en het hebben van misleidende begeerten. Losbandigheid is het leiden van een leven waarbij het ongecontroleerde genot de hoogste prioriteit heeft. Je laat dan niets tussen jou en je begeerte inkomen. Bij misleidende begeerten kun je denken aan een verlangen naar genot dat destructieve uitwerkingen heeft. Het lijkt lekker, maar het maakt het leven van jou of een ander (deels) kapot. Paulus heeft het dan zeker niet over het genot zelf. In conservatieve kringen leeft vaak het onbewuste gevoel dat seks in zichzelf al een gedoogactiviteit is. Veel christenen ervaren zelfs een schuldgevoel als ze seks hebben met hun levenspartner. Ze durven het bijna niet aan om (uitgebreid) te genieten van de seksuele spanning die past bij de geslachtsdaad, die de biologie van de gemeenschap promoveert tot een liefdesspel. In dat licht is het niet vreemd dat door vele heteroseksuelen, homoseksualiteit als een exotische vorm van losbandigheid wordt gezien. Maar is dat terecht?

Ontucht
Om duidelijk te krijgen of Paulus homoseksualiteit ziet als een vorm van losbandige ontucht zullen we gewoon de Bijbel moeten lezen. Zowel in Romeinen 1 als in 1 Korinthe 6 schrijft hij over homoseksuele handelingen. In beide gevallen gaat het om zeer specifieke seksuele rituelen rondom de afgodendienst (lees ook de artikelen over Romeinen en 1 Korinthe in deze serie). Dat is geheel in lijn met de oudtestamentische voorschriften van Leviticus, en sluit goed aan bij wat we lazen over wereldgelijkvormigheid en het ‘gij geheel anders’. Juist de van-God-losstaande afgodscultus in Rome en Korinthe was een goed voorbeeld van de zinloosheid van het denken van de heidenen. Het leidde ook nog eens tot zeer duidelijke vormen van misleidende begeerten. Heteroseksuele mannen, die getrouwd waren en een gezin hadden, gaven zich over in rituele orgies waarbij ze hun natuurlijke seksuele gerichtheid vervingen door afgodsgeilheid. De homoseksuele handelingen die de heidenen in Paulus’ tijd verrichtten kwam voort uit de zinloosheid van hun denken en de verduistering van hun verstand.

Godvrezend
Het gaat Paulus niet om godvrezende mannen en vrouwen die een natuurlijk verlangen hebben naar een liefdesrelatie met iemand van hun eigen geslacht. Hun denken en verlangen wordt niet gevormd door ‘de zinloosheid van hun denken’, maar maakt onderdeel uit van het leven dat zij willen leven voor Jezus Christus. Hun relatie is geen vorm van afgodenverering. Er is geen enkele reden om hun homoseksualiteit te zien als een vorm van de ontucht waar Paulus het over heeft. Die ontucht is namelijk het gevolg van: de zinloosheid van hun denken (vers 17), verduisterd zijn in het verstand (17) vervreemd van het leven dat uit God is (17), door de onwetendheid door de verharding van hun hart(18) en ongevoeligheid (19). De getuigenis van homoseksuele christenen, die Jezus erkennen als hun Heer, is duidelijk geheel anders! Als we het op één lijn zouden zetten is het alsof we een heteroseksuele relatie binnen het huwelijk als wereldgelijkvormig beschouwen omdat pornosterren ook heteroseksuele handelingen verrichten.
Doordat wij de handeling (bv. een seksuele relatie) los zijn gaan beoordelen van de innerlijke drijfveer (bv. afgoderij, hedonisme of liefde en trouw), zijn we mannen en vrouwen die in liefde leven voor God en hun geliefde gaan veroordelen. Tegelijkertijd is onze eigen gerichtheid buiten beschouwing geraakt. Naam-christendom en schone schijn gaan dan het beeld bepalen.

Anders
Wat betekent dit ‘anders zijn’ concreet voor ons? Als er iets ‘anders’ is, dan is het wel het volledig accepteren, erkennen en liefhebben van homoseksuelen. Het overgrote deel van de mensheid doet dat niet. Ook in de democratische rechtstaat hebben homo’s het vaak nog moeilijk. De kerk kan juist het verschil maken door haar deuren wel volledig voor hen te openen. Niet alleen voor de vorm, maar echt vanuit het hart. Door hen te aanvaarden en lief te hebben krijgt de kerk kleur en diversiteit. Paulus noemt ‘wereldgelijkvormigheid’ en het ‘gij geheel anders’ beiden in de context van het lichaam van Christus, dat uit veel verschillende leden bestaat. “Zo verkrijgt het lichaam [van Christus] zijn groei, tot opbouw van zichzelf in de liefde” (Efeze 4:16). Anders zijn betekent bij Paulus ook accepteren dat iedereen verschillend is, en juist diversiteit de Kerk opbouwt. (Natuurlijk denkt Paulus dan niet direct aan seksuele diversiteit, maar elke vorm van diversiteit past bij de veelkleurigheid van de kerk).
Het is juist de liefdeloze afwijzing van homo’s geweest die verkild heeft. Daarmee hebben we onze broeders en zusters in ongeluk en ongeloof gestort. Onze houding heeft families gescheurd en van elkaar vervreemd, buitenstaanders zijn de kerk en het evangelie moreel gaan verachten. Dit gebeurde doordat we de blik op onze innerlijke drive kwijtraakte, en enkel in uiterlijkheden ‘geheel anders’ wilden zijn.  Zo raakten we een deel van het lichaam van Christus kwijt. Juist in onze afwijzing blijken we wereldgelijkvormig te zijn. Maar zo hebben we Christus toch niet leren kennen?

Lees het boek van dezelfde auteur: Nederlander met de Nederlanders, een positieve, orthodoxe visie op homoseksualiteit, wetenschap en vrouwelijke leiders.

——–
Dit blog is het elfde in een serie blogs over orthodoxe christenen en homoseksualiteit