Wat voor mening-type ben jij? – Eredienst en de 21ste eeuw – Deel 5

over de vormgeving van kerkdiensten in de 21ste eeuw
1. Niet voor buitenstaanders
2. Het huis van God
3. Zuiver vals zingen
4. Willen we de psalmen echt bewaren?
5. Wat voor mening-type ben jij?
——-

Mogen kerken in crisistijd digitaal de Maaltijd van de Heer met elkaar vieren? De vraag werd actueel door de Corona-crisis. Dan krijg je al snel twee prominente groepen. De christenen die op zoek gaan naar manieren om dit mogelijk te maken, en aanknopingspunten zoeken in de Bijbel en de traditie, en christenen die terughoudend zijn en soortgelijke overwegingen vinden om het niet te doen.
Het bovenstaande is natuurlijk maar een voorbeeld, je kunt talloze soortgelijke discussies verzinnen. Mogen we een bepaald lied wel of niet zingen, kunnen we wel of niet een filmpje draaien op de beamer, kunnen we de beamer wel of niet gebruiken, mag de dominee wel of niet grapjes maken met de kinderen, zingen we wel of niet in canon, gooien we de liturgie wel of niet om, etc.
En natuurlijk zijn er voorbeelden van dit soort discussies die een stuk dieper gaan. Mogen vrouwen wel of niet preken, krijgen twee mannen wel of niet een zegen over hun huwelijk, mag een ongediplomeerde wel of niet preken, mogen kinderen wel of niet aan het avondmaal, dragen we kinderen die niet gedoopt worden wel of niet op, vullen we de avonddienst wel of niet totaal anders in, vieren we het Avondmaal wel of niet als een echte maaltijd.

Je mag zelf verzinnen wel gewicht de digitale-Avondmaalsdiscussie heeft, voor dit blog gebruik ik hem als voorbeeld. Want je kunt op twee manieren naar zo’n discussie en de participanten kijken. Je kunt er naar kijken vanuit de vraag wie er gelijk heeft, maar je kunt er ook naar kijken vanuit de vraag wie welwillend is en wie bezwarend is. Want als ik naar de gelijk-heb-factor kijk vind ik het lastig. Marcel Barnard en Mirella Klomp gaven goede overwegingen om niet te vieren, bijvoorbeeld dat het goed is om te vasten van het Avondmaal in tijd van lijden. Andersom gaf Miranda Klaver hele goede redenen om juist wel te vieren! Zij wijst op de bijbelse geloofsmaaltijden die juist in de crisis ontstonden, zoals het Pesach. Eigenlijk ook wel mooi, zo’n discussie waarin beide kanten goede punten brengen! Het is een vraag die ik altijd aan mezelf probeer te stellen, zie ik de goede overwegingen van de mensen met wie ik het oneens ben? Juist die gedachten verrijken je eigen geloof vaak het meest, zelfs als ze je mening toch niet veranderen!

Maar met gelijk-hebben komen we er dus niet in de kerk. (Wie had dat gedacht!) Daarom stel ik voor er eens op een andere manier naar te kijken, namelijk vanuit de gedachte van het enthousiasme, de creativiteit, de wil om wegen te zoeken om dingen mogelijk te maken. Want de meeste kerkelijke discussies gaan daarover! Iemand is geraakt door een mooi lied en wil het zondag zingen omdat ze hoopt dat anderen er ook door opgebouwd worden. En dan zijn er anderen die redenen vinden om het lied niet te zingen. Want de melodie is te moeilijk, of te eenvoudig en te voorspelbaar, of het kan niet met een bepaald instrument, of het komt niet uit de traditie, of dan kunnen we elke week wel iemand een lied laten uitkiezen, of is die ene regel niet uit te leggen als een dwaling, of of of…
Dan kun je een discussie krijgen over wie er gelijk heeft. Je kunt die ene regel exegetiseren, je kunt op zoek gaan naar openingen in de traditie, etc. En meestal verandert er niets, want wie vooraf al tegen was blijft tegen, zelfs al zou je de beste argumenten geven, en wie het lied mooi vindt blijft het mooi vinden. De discussie wordt door hete hoofden nu zelfs gevoelig, en dus gebeurt er niks.
Wat is jouw plaats in zo’n discussie? Hoor jij bij de voors of hoor je bij de tegens? En niet in één discussie, maar in elke discussie. De kans dat er een patroon in zit is groot.

Het is makkelijk en kort door de bocht, maar toch denk ik dat een christen, en zeker een reformatorische christen, van nature bij de voors moet horen. De wil hebben en het enthousiasme om te zoeken naar wegen en manieren om in alle omstandigheden telkens opnieuw elan aan het geloof te geven is denk ik wat een christen zou moeten drijven. Het is de Heilige Geest die ons in vuur en vlam zet om op weg te gaan! Zo ging Paulus de wereld door, op zoek naar mogelijkheden om mensen te bereiken met het Evangelie.
Zoals gezegd, dit gaat niet altijd op, en soms zijn er zwaarwegende argumenten om toch ‘nee’ te zeggen. En soms is een ‘nee’ eigenlijk ook een nieuwe weg. (Vasten van het Avondmaal in tijden van crisis kan ook iets nieuws zijn, iets wat ons stilzet!). Maar blijf op zoek naar die welwillende grondhouding. En als anderen dat enthousiasme hebben en jij niet, gun hen dan het voordeel van jouw twijfel. Steun medechristenen die worden gedreven door ideeën en enthousiasme. Je behoudende karakter kan hier ook vrucht dragen door kritisch mee te denken over de kaders waarbinnen het wel mogelijk is, en te vragen naar wat en Wie mensen drijft. Want zo groeit de kerk, door gelovigen met passie die de steun van de gemeente horen te hebben. Dat is de zegen die gegeven wordt: Ga met God, en hij zal met je zijn!

——-
Dit blog is het vijfde in een serie over de vormgeving van kerkdiensten in de 21ste eeuw
1. Niet voor buitenstaanders
2. Het huis van God
3. Zuiver vals zingen
4. Willen we de psalmen echt bewaren?
5. Wat voor mening-type ben jij?