“Weg met de vrijheid van religie” – Christenen en politiek – Deel 4

Christenen en politiek
1. Christelijke politiek is misbruik van Gods naam
2. Visie en (eigen) belangen
3. Wees niet bang en bouw een brug
4. “Weg met de vrijheid van religie”
5. Scheiding geloof en staat betekent einde rechtsstaat
6. Gehoorzaam je God of de overheid?
—————————

“Als je het met me eens bent dat we de vrijheid van godsdienst het beste kunnen afschaffen moet je gaan staan” zei professor Tieleman tegen een volle collegezaal  theologie studenten. Argwanende blikken, een paar boze hoofden. Niemand ging staan. Ik moest denken aan die mop van de juf van Jantje, die ook alleen stond toen ze vroeg of iedereen die dom was wilde gaan staan. Dus ging ik, net als Jantje, ook maar staan. Als ik moet kiezen tussen iemand die goed doordacht een spannende stelling verdedigt, of één zijn met de veilige massa, dan kies ik liever die verrassende eerste optie. Ik was benieuwd.

Doordacht
En inderdaad, onze professor zei niet zomaar wat. Zijn gewaagde stelling kon hij heel goed onderbouwen. ‘We hebben de vrijheid van meningsuiting en de vrijheid van vergadering en vereniging”, zei hij. “Daarmee is alles gewaarborgd om te geloven wat je wilt”.

Het wordt dan natuurlijk spannend als het gaat om zaken die niet direct met meningen en samenkomsten te maken hebben. Je kunt dan denken aan het verbod op ritueel slachten, het dragen van gezichtsbedekkende kleding, of het weren van homo’s van het avondmaal. Daarom geldt dat je van de overheid mag verwachten dat ze goede, rechtvaardige wetten uitvaardigt, en dat dus ook een geloofsberoep zo’n rechtvaardige wet niet zou mogen omzeilen.
Daarbij gaat het om het principe dat een goede wet niet aan de kant gezet kan worden vanwege een geloofsovertuiging. Het is dan niet de vrijheid van geloven die in het geding is, maar een bepaalde wet die niet rechtvaardig is.

Ongelovige idealen
Ook niet gelovigen hebben idealen. Denk aan het ideaal van de libertijn die tegen sociale heffingen is, maar toch zijn sociale bijdragen moet betalen, of de milieu-activist die de snelweg naast zijn huis moet dulden. Nu werkt de vrijheid van religie averechts. Als eerste is het onmogelijk om op bevredigende wijze vast te stellen wat wel en wat niet een religie is. Dat levert alleen maar rechtszaken op met vergieten hoofden en spaghetti-slierten in  haren. De bestaande religies winnen vooralsnog die rechtszaken, maar maatschappelijk gezien is er enkel verlies. Want waarom hebben die gelovigen een streepje voor? Waarom zijn hun idealen en waarden belangrijker dan die van seculieren? Een terechte vraag als je bedenkt dat er zoveel ellende voort gekomen is uit allerlei religies in de afgelopen millennia.
De vrijheid van geloof leidt dan tot enkel meer weerstand tegen gelovigen. Op de korte termijn worden we beschermd, op de lange termijn oogsten we enkel onbegrip. Zoals het irritante kind dat in de klas door de meester wordt beschermd, buiten het schoolplein alsnog wordt opgewacht.

Verslaafd aan rechten
Daarnaast heeft dit grondrecht ons lui en verwend gemaakt. Het echte probleem is namelijk dat christenen in de afgelopen eeuwen in slaap zijn gesust. We hebben allemaal rechten opgebouwd, en zijn daar verslaafd aan geworden. Dit resulteert in een zeer merkwaardige situatie. We geloven in een almachtig God die de wereld in zijn hand houdt, ons de mooiste toekomst belooft, en bij ons is elke dag. Toch verwachten we van de seculiere overheid dat wij beschermd worden. Dat botst met elkaar. Wie beschermt ons nu, God of de overheid, of willen we van twee walletjes eten?
De rechtsstaat is goed, maar om binnen die rechtsstaat extra rechten te vragen enkel vanwege het gegeven dat we geloven in God is absurd. Alsof een godsgeloof extra beschermd moet worden! Alsof het zwak en kwetsbaar is!
Het denken van christenen en kerken is daardoor verschoven van het bereiken van de ander, naar het in stand houden van onze rechten. Een ‘wij’ tegen de grote zondige buitenwereld.

In slaap gesust
Wat zijn onze overwegingen om te gaan stemmen? Willen we een regering die onze zondagsrust beschermt? Een regering die de subsidies aan kerken in stand houdt en christelijke scholen openhoudt? Zijn we vooral bezig om te roepen dat sommige partijen ons ‘pesten’?

Als de maatschappij verandert schieten we in een reflex om beschermd te worden tegen deze verandering. Onze eigenlijk missie, het evangelie van Jezus Christus binnen de veranderende maatschappij leven en verkondigen, verliezen we daarmee uit het oog. Daarmee raken we meer en meer naar binnen gericht, opgesloten in onze eigen morele opvattingen. Juist door onze rechten hebben we verzuimd om onze opvattingen over onze waarden telkens opnieuw te doordenken en te doorleven. We hebben immers het recht om te blijven hangen in onze opvattingen. Dat leidt niet tot een levend geloof, maar tot een traditionele kerk die achter blijft in de tijd. Een tijd die niet per se beter of eerlijker was dan de huidige.
Jezus leert ons dat christen zijn tot vervolging zal leiden. Niemand hoeft te hopen op geloofsvervolging, maar het is wel heel ironisch dat we onder ons kruis uit proberen te komen door een beroep te doen op de seculiere overheid.
Paulus beriep zich op de keizer vanwege zijn Romein zijn, niet omdat hij christen was. En zelfs dat beroep deed hij enkel om het evangelie ook in Rome te kunnen verkondigen.

Sta op
Daarom ga ik achter professor Tieleman staan. Weg met de vrijheid van religie! Het is de hoogste tijd dat de kerk weer uitgedaagd wordt om midden in de maatschappij te staan en zo van Christus te getuigen. Het is de hoogste tijd dat we onze eigen zekerheden op de tocht durven te stellen, en daarmee de ander weer echt kunnen bereiken. Het is tijd dat we ons schild laten zakken, we ons niet meer gaan verdedigen tegen de niet-gelovigen, maar naast hen willen staan en hen liefhebben. Ik ben er van overtuigd dat het dan ook allemaal wel mee zal vallen met die vervolging. Nog steeds leven we in een rechtsstaat, en hebben we het veiliger, beter, en eerlijker dan ooit in de geschiedenis.
Het is al een schande dat de overheid seculier moest worden om eindelijk tot rechten te komen voor zwakkeren, vrouwen en mensen die anders zijn. We zouden als christenen met schaamte op onze wangen ons hoofd moeten buigen. Nee, wij hebben zeker geen extra rechten nodig, gewoon die rechten die voor iedereen al gelden, die zijn ook goed genoeg voor ons.

—————————
Christenen en politiek
1. Christelijke politiek is misbruik van Gods naam
2. Visie en (eigen) belangen
3. Wees niet bang en bouw een brug
4. “Weg met de vrijheid van religie”
5. Scheiding geloof en staat betekent einde rechtsstaat
6. Gehoorzaam je God of de overheid?